Αν παίζατε σε μια χριστουγεννιάτικη ταινία, ποιο ρόλο θα διαλέγατε; Αυτόν του Αϊ-Βασίλη ή του Σκρουτζ; Ανάλογα με την προσωπικότητά μας αντιμετωπίζουμε και τους «ρόλους» της ζωής μας, που σχετίζονται άμεσα με την ποιότητα της ζωής μας και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την κλίμακα αξιολόγησης της προσωπικότητας Myers-Briggs, η «σκεπτόμενη» προσωπικότητα θα έχει εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση των γιορτών από τη «συναισθηματική» προσωπικότητα.
Γράφει η Δρ Λίζα Βάρβογλη
Τα άτομα με «συναισθηματική» προσωπικότητα δίνουν μεγαλύτερη σημασία σε αξίες, παραδόσεις και στην επιρροή που αυτές έχουν στους ανθρώπους, προτιμούν την αρμονία και νοιάζονται για το πώς νιώθουν οι άλλοι. Αντίθετα τα άτομα με «σκεπτόμενη» προσωπικότητα δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην τετράγωνη λογική, στην αιτία-και-αποτέλεσμα, στην αντικειμενικότητα, παρά στα συναισθήματα των άλλων, και μπορούν να παραμένουν νηφάλια και αντικειμενικά όταν ο περίγυρός τους είναι δυσαρεστημένος και καβγαδίζει. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, τα 2/3 των ανδρών ανήκουν στη «σκεπτόμενη» προσωπικότητα και περίπου τα 2/3 των γυναικών εμπίπτουν στη «συναισθηματική» προσωπικότητα. Και ενώ ούτε ο ένας ούτε ο άλλος τύπος προσωπικότητας είναι καλύτερος ή χειρότερος, ωστόσο και οι δύο μπορεί να έχουν δυσκολίες και να έρθουν σε σύγκρουση λόγω του διαφορετικού τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν το γιορταστικό πνεύμα. Στα άτομα με «συναισθηματική» προσωπικότητα αρέσει να τηρούν τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις και να επενδύουν χρόνο και χρήμα σε χριστουγεννιάτικα στολίδια και διακοσμήσεις, να καλούν συγγενείς και φίλους, να κάνουν επισκέψεις, να δίνουν δώρα. Τα άτομα με «σκεπτόμενη» προσωπικότητα διατηρούν την τετράγωνη λογική τους και την ψυχραιμία τους ακόμη και στη διάρκεια των γιορτών κι έτσι συχνά αμφισβητούν την αξία των παραδόσεων και νιώθουν ότι δέχονται έναν καταιγισμό τυπικών υποχρεώσεων.
Μια τυπική σκηνή
Η σύζυγος: «Γιατί δεν με βοηθάς με τα μελομακάρονα;».
Ο σύζυγος: «Τι κάθεσαι και παιδεύεσαι; Πήγαινε πάρε ένα-δυο κιλά από το ζαχαροπλαστείο να τελειώνουμε. Προτιμώ να δω τον αγώνα. Ααα, και χαμήλωσε λίγο αυτά τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, με ζάλισαν».
Η σύζυγος: «Είσαι γκρίνια σκέτη! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν θέλεις να νιώσεις τη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα και γιατί σε ενοχλεί το καθετί!».
Ο σύζυγος: «Ποια χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα; Εννοείς να πρέπει να είμαι σπίτι όλη μέρα, να έχουμε τις θειάδες που έρχονται για ευχές, να πηγαίνουμε στους θείους και στα ξαδέλφια, να έχουμε τραπεζώματα και το ξεβόλεμά μας, αντί να πάμε με δυο φίλους κάπου για φαγητό και να μην έχουμε τέτοια οικογενειακά!».
Αλλη τυπική σκηνή
Ο σύζυγος: «Τι είναι όλες αυτές οι σακούλες;».
Η σύζυγος: «Μα τα χριστουγεννιάτικα δώρα που θα βάλω κάτω από το δέντρο».
Ο σύζυγος: «Εννοείς ότι δεν... ανοίγουμε κατάστημα δώρων; Για ποιον στην ευχή πήρες τόσα πράγματα;».
Η σύζυγος: «Μα έχουμε τόσες υποχρεώσεις, ανίψια, ξαδέλφια, τα παιδιά των φίλων μας...».
Ο σύζυγος: «Κατάλαβα ότι το δώρο Χριστουγέννων που πήρα θα πάει σε δώρα για άλλους».
Η σύζυγος: «Αφού και οι άλλοι θα μας κάνουν δώρα...».
Ο σύζυγος: «Ε τότε ας κάνουμε τη ζωή μας εύκολη. Ας υποκριθούμε ότι τους πήραμε κάτι, μας πήρανε κάτι, και κανένας δεν χρωστάει τίποτε σε κανέναν, να τελειώνουμε!».
Αντιστροφή ρόλων
Ο σύζυγος: «Μην ξεχάσεις την καλή μου τη γραβάτα, έτσι;».
Η σύζυγος: «Κι αν την ξεχάσω δεν έγινε και τίποτε, στο χωριό πάμε πάλι, να κάνουμε γιορτές με τους γονείς σου, δεν πάμε στο Παρίσι!».
Ο σύζυγος: «Απορώ γιατί γκρινιάζεις κάθε φορά! Δεν σου αρέσει που πηγαίνουμε μία φορά τον χρόνο, βλέπουμε όλους τους συγγενείς, εσύ κάθεσαι και δεν σε τρώει η κουζίνα;».
Η σύζυγος: «Δεν έχω να πω τίποτε με ανθρώπους που βλέπω μία φορά τον χρόνο και βαριέμαι αφάνταστα τα κουτσομπολιά και τις ιστορίες για άτομα που είτε δεν έχω δει ποτέ είτε βλέπω μία φορά τον χρόνο».
Αυτές οι διαφορές προσωπικότητας μπορεί να γίνουν αιτία παρεξηγήσεων και αλληλοκατηγόριας σε μια οικογένεια. Πώς είναι δυνατόν να αποφευχθούν; Με την καλή επικοινωνία. Χωρίς αυτήν η σκέψη μας σχετικά με τους γύρω μας και τις σχέσεις μας μπορεί να διαστρεβλωθεί, και αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί την περίοδο των γιορτών. Καλή επικοινωνία και προθυμία να λάβουμε σοβαρά την άποψη του άλλου μπορεί να βοηθήσουν στο γεφύρωμα του χάσματος. Ξεκινάμε εξετάζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας σχετικά με τις γιορτές και αναλύοντας τις πεποιθήσεις και το τι θεωρούμε δεδομένο. Στη συνέχεια βλέπουμε ότι αυτά μπορεί να διαφέρουν σε σχέση με την οικογένεια ή τον/τη σύζυγό μας. Το επόμενο βήμα είναι να δηλώσουμε τις επιθυμίες μας, να ακούσουμε αυτές του άλλου και να βρούμε τη χρυσή τομή, που μερικές φορές είναι απλώς η κατανόηση και η καλή διάθεση!
Γράφει η Δρ Λίζα Βάρβογλη
Τα άτομα με «συναισθηματική» προσωπικότητα δίνουν μεγαλύτερη σημασία σε αξίες, παραδόσεις και στην επιρροή που αυτές έχουν στους ανθρώπους, προτιμούν την αρμονία και νοιάζονται για το πώς νιώθουν οι άλλοι. Αντίθετα τα άτομα με «σκεπτόμενη» προσωπικότητα δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην τετράγωνη λογική, στην αιτία-και-αποτέλεσμα, στην αντικειμενικότητα, παρά στα συναισθήματα των άλλων, και μπορούν να παραμένουν νηφάλια και αντικειμενικά όταν ο περίγυρός τους είναι δυσαρεστημένος και καβγαδίζει. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, τα 2/3 των ανδρών ανήκουν στη «σκεπτόμενη» προσωπικότητα και περίπου τα 2/3 των γυναικών εμπίπτουν στη «συναισθηματική» προσωπικότητα. Και ενώ ούτε ο ένας ούτε ο άλλος τύπος προσωπικότητας είναι καλύτερος ή χειρότερος, ωστόσο και οι δύο μπορεί να έχουν δυσκολίες και να έρθουν σε σύγκρουση λόγω του διαφορετικού τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν το γιορταστικό πνεύμα. Στα άτομα με «συναισθηματική» προσωπικότητα αρέσει να τηρούν τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις και να επενδύουν χρόνο και χρήμα σε χριστουγεννιάτικα στολίδια και διακοσμήσεις, να καλούν συγγενείς και φίλους, να κάνουν επισκέψεις, να δίνουν δώρα. Τα άτομα με «σκεπτόμενη» προσωπικότητα διατηρούν την τετράγωνη λογική τους και την ψυχραιμία τους ακόμη και στη διάρκεια των γιορτών κι έτσι συχνά αμφισβητούν την αξία των παραδόσεων και νιώθουν ότι δέχονται έναν καταιγισμό τυπικών υποχρεώσεων.
Μια τυπική σκηνή
Η σύζυγος: «Γιατί δεν με βοηθάς με τα μελομακάρονα;».
Ο σύζυγος: «Τι κάθεσαι και παιδεύεσαι; Πήγαινε πάρε ένα-δυο κιλά από το ζαχαροπλαστείο να τελειώνουμε. Προτιμώ να δω τον αγώνα. Ααα, και χαμήλωσε λίγο αυτά τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, με ζάλισαν».
Η σύζυγος: «Είσαι γκρίνια σκέτη! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν θέλεις να νιώσεις τη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα και γιατί σε ενοχλεί το καθετί!».
Ο σύζυγος: «Ποια χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα; Εννοείς να πρέπει να είμαι σπίτι όλη μέρα, να έχουμε τις θειάδες που έρχονται για ευχές, να πηγαίνουμε στους θείους και στα ξαδέλφια, να έχουμε τραπεζώματα και το ξεβόλεμά μας, αντί να πάμε με δυο φίλους κάπου για φαγητό και να μην έχουμε τέτοια οικογενειακά!».
Αλλη τυπική σκηνή
Ο σύζυγος: «Τι είναι όλες αυτές οι σακούλες;».
Η σύζυγος: «Μα τα χριστουγεννιάτικα δώρα που θα βάλω κάτω από το δέντρο».
Ο σύζυγος: «Εννοείς ότι δεν... ανοίγουμε κατάστημα δώρων; Για ποιον στην ευχή πήρες τόσα πράγματα;».
Η σύζυγος: «Μα έχουμε τόσες υποχρεώσεις, ανίψια, ξαδέλφια, τα παιδιά των φίλων μας...».
Ο σύζυγος: «Κατάλαβα ότι το δώρο Χριστουγέννων που πήρα θα πάει σε δώρα για άλλους».
Η σύζυγος: «Αφού και οι άλλοι θα μας κάνουν δώρα...».
Ο σύζυγος: «Ε τότε ας κάνουμε τη ζωή μας εύκολη. Ας υποκριθούμε ότι τους πήραμε κάτι, μας πήρανε κάτι, και κανένας δεν χρωστάει τίποτε σε κανέναν, να τελειώνουμε!».
Αντιστροφή ρόλων
Ο σύζυγος: «Μην ξεχάσεις την καλή μου τη γραβάτα, έτσι;».
Η σύζυγος: «Κι αν την ξεχάσω δεν έγινε και τίποτε, στο χωριό πάμε πάλι, να κάνουμε γιορτές με τους γονείς σου, δεν πάμε στο Παρίσι!».
Ο σύζυγος: «Απορώ γιατί γκρινιάζεις κάθε φορά! Δεν σου αρέσει που πηγαίνουμε μία φορά τον χρόνο, βλέπουμε όλους τους συγγενείς, εσύ κάθεσαι και δεν σε τρώει η κουζίνα;».
Η σύζυγος: «Δεν έχω να πω τίποτε με ανθρώπους που βλέπω μία φορά τον χρόνο και βαριέμαι αφάνταστα τα κουτσομπολιά και τις ιστορίες για άτομα που είτε δεν έχω δει ποτέ είτε βλέπω μία φορά τον χρόνο».
Αυτές οι διαφορές προσωπικότητας μπορεί να γίνουν αιτία παρεξηγήσεων και αλληλοκατηγόριας σε μια οικογένεια. Πώς είναι δυνατόν να αποφευχθούν; Με την καλή επικοινωνία. Χωρίς αυτήν η σκέψη μας σχετικά με τους γύρω μας και τις σχέσεις μας μπορεί να διαστρεβλωθεί, και αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί την περίοδο των γιορτών. Καλή επικοινωνία και προθυμία να λάβουμε σοβαρά την άποψη του άλλου μπορεί να βοηθήσουν στο γεφύρωμα του χάσματος. Ξεκινάμε εξετάζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας σχετικά με τις γιορτές και αναλύοντας τις πεποιθήσεις και το τι θεωρούμε δεδομένο. Στη συνέχεια βλέπουμε ότι αυτά μπορεί να διαφέρουν σε σχέση με την οικογένεια ή τον/τη σύζυγό μας. Το επόμενο βήμα είναι να δηλώσουμε τις επιθυμίες μας, να ακούσουμε αυτές του άλλου και να βρούμε τη χρυσή τομή, που μερικές φορές είναι απλώς η κατανόηση και η καλή διάθεση!